“and Jesus saw through them…”
First in a serie of modern portraits of Jesus
Prograafje 27
Kunstenaars hebben geprobeerd de Bijbelverhalen uit te beelden. Het is een Jood echter verboden om ‘wat heilig is’ uit te beelden. We vinden in de evangeliën geen beschrijving van hoe Jezus er uit gezien heeft. De vroege kerk maakte gebruik van symboliek; een lam verwees naar Christus. Hij is het Lam Gods dat voor onze zonden stierf. (Jezus stierf op een dag waarop gezinnen in Israël een lam slachten om zich met God te verzoenen) Het Ixthus-teken (visje) was ook zo’n vroegchristelijk symbool.
De oudste voorstelling van Jezus komt uit de tweede eeuw; een jongeman van gegoede romeinse huize draagt een lammetje op de schouders: Jezus als goede Herder.
In de vierde eeuw werd het Christendom staatsgodsdienst en werd Christus uitgebeeld als Pantocrator (heerser over alles); Bijbel in de hand, met de andere hand een onderwijzend gebaar, zittend op een troon.
In de late Middeleeuwen stierf één derde van Europa aan de pest en kon men zich niet meer identificeren met Iemand ver weg op een troon. Toen ontstonden de vele voorstellingen van een lijdende Christus aan het kruis etc. Hij kwam dichterbij. ‘Hij heeft ook geleden, net als wij.’
In de tijd van de Reformatie ging men de Bijbel in de volkstaal lezen en las men dat Jezus een Jood was uit Palestina: Rembrandt plukte uit de Joodse wijk van Amsterdam zijn model voor Jezus.
In de tijd van de koloniën voelt het blanke ras zich superieur aan alle andere rassen. Ook Joden waren tweederangs burgers. In de kunst wordt Jezus langzaam losgeweekt van zijn eigen cultuur en zien we een Arische Jezus ontstaan; blond haar, romaans hoog voorhoofd, blauwe ogen. De vele Jezusplaatsjes die uit Amerika zijn overgewaaid in de twintigste eeuw vertonen eerder een softe hippie uit California dan de Heiland uit Nazareth. Hollywood heeft ook ons Jezusbeeld sterk beïnvloed. Maar al die Jezusvoorstellingen zeggen meer over ons en onze behoeften dan over Hem.
Met die Arische softe hippie ben ik niet blij. Hij staat zo ver af van de Bijbelse cultuur. Ik ga een serie portretten schilderen van Jezus want onze beeldcultuur vraagt om beelden en omdat de wereld (en de kerk) een fout beeld heeft van Jezus.
Ik wil Jezus realistisch, intelligent en meer oriëntaals portretteren. Dat doet Hem meer recht en dat bevordert ook de dialoog met de Islam.
Ik presenteer hierbij mijn eerste poging om Jezus te verbeelden:
De titel luidt: “En Jezus doorzag hen” (Marcus 12:15) Het is een intelligente dertiger geworden, die niet een lijdende speelbal van het lot is, maar Hij doorziet de kwade bedoelingen van zijn tegenstanders. Hij dient hen op schrandere wijze van repliek.
Waar je ook voor het schilderij gaat staan, Jezus kijkt je doordringend aan. Hij volgt je.
Hij heeft een donker oriëntaals uiterlijk; geen baard als uiterlijk teken van vroomheid. Hij doorziet zijn tegenstanders, maar toont geen boze vernietigende blik. Een milde glimlach omcirkelt zijn mond. Hij veroordeelt niet. Hij toont een openheid waardoor iemand zich bij Hem thuis kan voelen; zich berouwvol tot Hem kan wenden.
Door Hem eigentijds te kleden, wil ik Hem ‘dichterbij’ krijgen. Hij is zo geheel ‘anders’ en toch voelt hij dichtbij. De mantel heb ik wit, rein, puur gehouden. Dat zegt veel over Hem. Een van de houten knopen valt dusdanig samen met de stiksels in de stof dat ze samen een Ixthus vormen; heel subtiel een verwijzing naar Christus. Dat kan ook gezegd worden van de lichtval op het haar. Deze lichtval suggereert de heiligheid van de geportretteerde.
We zijn op weg naar Goede Vrijdag en Pasen. Ik hoop dat mijn poging om Jezus te verbeelden u zal helpen opnieuw te overdenken wie Hij is en wat zijn sterven en opstanding u te zeggen hebben. Moge zijn milde blik u uitnodigen tot een zoektocht om Hem beter te leren kennen….
Om de andere portretten in deze serie goed te kunnen maken stel ik het zeer op prijs om te vernemen wat u vindt van deze Jezus-voorstelling. Komt deze verbeelding dicht bij de voorstelling die U hebt van Jezus als u de Bijbel leest? Wat spreekt U aan? Wat spreekt u niet aan? Zou deze verbeelding goed passen bij de mens van de 21ste eeuw?
© 2013 BenjaminLouwerse
ps. Mijn model heb ik net als Rembrandt uit een Amsterdamse wijk geplukt…..
